Zapi­sy na IV edy­cję warsz­ta­tów litur­gicz­nych Ars Cele­bran­di roz­pocz­ną się 18 mar­ca i jak zawsze będą pro­wa­dzo­ne poprzez for­mu­larz elek­tro­nicz­ny na naszej stronie.

Już dzi­siaj ser­decz­nie zapra­sza­my do zapi­sów i udzia­łu w warsz­ta­tach, któ­re odbę­dą się w tym roku w dniach 20 – 27 lip­ca br. w Licheniu.

„To, co mnie naj­bar­dziej zdu­mie­wa, ale tak rado­śnie, to fakt, że tą for­mą spra­wo­wa­nia litur­gii, któ­ra wca­le nie jest pro­sta, naj­bar­dziej inte­re­su­je się wie­lu mło­dych ludzi” — powie­dział biskup wło­cław­ski Wie­sław Mering po Mszy św. solen­nej w nad­zwy­czaj­nej for­mie rytu rzym­skie­go, któ­ra spra­wo­wa­na była w jego obec­no­ści w dniu 9 sierp­nia br. w bazy­li­ce licheń­skiej. Pod­czas uro­czy­stej litur­gii, będą­cej kul­mi­na­cyj­nym punk­tem warsz­ta­tów litur­gicz­nych Ars Cele­bran­di, biskup Mering wygło­sił kazanie.

„Z róż­nych stron sły­szy­my prze­po­wied­nie o tym, że chrze­ści­jań­stwo się koń­czy, że wyczer­pa­ło swo­je siły. Tym­cza­sem to zain­te­re­so­wa­nie mło­dych ludzi tą trud­ną, ale jed­no­cze­śnie pięk­ną litur­gią budzi dużo nadziei” — dodał ordy­na­riusz wło­cław­ski. Pod­kre­ślił tak­że fakt, że mło­dych ludzi pró­bu­je się dziś pozba­wić tra­dy­cji, „wyrwać z ser­ca część ich toż­sa­mo­ści”, wsku­tek cze­go nie mogą oni odna­leźć miej­sca w życiu. „Dla mnie dowo­dem na to jest fakt, że tak wie­lu mło­dych wpa­da w wszel­kie­go rodza­ju depre­sje, tra­ci poczu­cie sen­su życia” — stwierdził.
Biskup Wie­sław Mering zwró­cił uwa­gę na zna­cze­nie ciszy i spo­ko­ju, obec­nych w daw­nej litur­gii łaciń­skiej: „To jest bar­dzo boga­ta litur­gia. Tu jest spo­kój, tu jest ład, tu jest dużo ciszy, tu jest pięk­ny śpiew, tu jest modli­twa, któ­ra musi rodzić się w ciszy ser­ca. Jan Paweł II tak pięk­nie powie­dział o tym zja­wi­sku, że mil­cze­nie przed Bogiem sta­je się samą modli­twą. To, co tu jest impo­nu­ją­ce: nie ma żad­ne­go pośpie­chu. Pośpiech w litur­gii to śmierć. Cią­gle sły­szę: «Te bisku­pie msze są nie do znie­sie­nia, bo one są za dłu­gie”. Ale to bie­rze się z tego, że czło­wiek nie chce dawać, tyl­ko brać. Chce cią­gle znaj­do­wać jakieś «pod­nie­ty», któ­re go roz­ry­wa­ją. Nato­miast nie jest zdol­ny oddać swo­je­go cza­su, swo­je­go mil­cze­nia, swo­je­go wyci­sze­nia Panu Bogu”.

Biskup Wie­sław Mering stwier­dził, że nigdy jako biskup nie uczest­ni­czył w tak sta­ran­nie przy­go­to­wa­nej i tak peł­nej wymow­nych zna­ków litur­gii Mszy świę­tej, oraz pochwa­lił orga­ni­za­to­rów i uczest­ni­ków warsz­ta­tów Ars Cele­bran­di za cześć dla Naj­święt­sze­go Sakra­men­tu, jakiej dają dowód sta­ran­ną cele­bra­cją liturgii.
Warsz­ta­ty litur­gicz­ne Ars Cele­bran­di odby­wa­ły się w Sank­tu­arium Maryj­nym w Liche­niu już trze­ci raz. Tego­rocz­na edy­cja trwa­ła od 4 do 11 sierp­nia. 170 uczest­ni­ków z kra­ju i zagra­ni­cy uczy­ło się cele­bro­wać Msze świę­te w kla­sycz­nym rycie rzym­skim albo rycie domi­ni­kań­skim, lub też słu­żyć na nich jako mini­stran­ci i śpie­wa­cy liturgiczni.

Orga­ni­za­to­rem warsz­ta­tów Ars Cele­bran­di jest sto­wa­rzy­sze­nie Una Voce Polo­nia, a patro­na­mi hono­ro­wy­mi: Jego Eks­ce­len­cja biskup wło­cław­ski Wie­sław Mering oraz Komi­tet Orga­ni­za­cyj­ny Świa­to­wych Dni Mło­dzie­ży Kra­ków 2016.
Z tek­stem kaza­nia, wygło­szo­ne­go przez Księ­dza Bisku­pa pod­czas Mszy św. solen­nej coram epi­sco­po w dniu 9 sierp­nia, moż­na się zapo­znać tutaj.

Ksiądz Biskup udzie­lił nam rów­nież wywia­du. Jego tekst jest dostęp­ny tutaj, a wer­sji dźwię­ko­wej moż­na wysłu­chać w kana­le Ars Cele­bran­di na SoundC­lo­ud.

Kaza­nie Jego Eks­ce­len­cji bisku­pa Wie­sła­wa Merin­ga na Mszy św. uro­czy­stej w nad­zwy­czaj­nej for­mie rytu rzym­skie­go w bazy­li­ce licheń­skiej pod­czas warsz­ta­tów litur­gicz­nych Ars Cele­bran­di w dniu 9 sierp­nia 2016, w wigi­lię świę­ta św. Waw­rzyń­ca, dia­ko­na i męczennika

Bądź­cie pozdro­wie­ni, bra­cia i sio­stry, w Imię Boże. Nicze­go święt­sze­go i żyw­sze­go nie mają chrze­ści­ja­nie ponad Mszę świę­tą. To w niej żywy Bóg dalej doko­nu­je zba­wie­nia. Dziś. Tu i teraz. To nie my spra­wia­my tę łaskę, przy­cho­dząc, uczest­ni­cząc we Mszy świę­tej. To my sta­je­my się uczest­ni­ka­mi tego miste­rium, któ­re On pomy­ślał dla nas, miłu­jąc nas. To naj­prost­sze praw­dy zwią­za­ne z rze­czy­wi­sto­ścią, w któ­rej teraz bie­rze­my udział. Miłu­jąc nas, wybrał tę for­mę, któ­ra dla czło­wie­ka ma zna­cze­nie naj­więk­sze, god­ne obec­no­ści. Zatem dobrze, że prze­peł­nie­ni wia­rą, czcią i wdzięcz­no­ścią, doko­nu­je­my z naj­więk­szą sta­ran­no­ścią świę­tych zna­ków, do któ­rych nas upo­waż­nił, przy­po­mi­na­jąc: „Czyń­cie na moją pamiąt­kę” i pro­sząc w poko­rze Pana cza­sów o Jego naj­święt­sze dary.
Tyl­ko się nam wyda­je, że nigdzie to uczest­ni­cze­nie w Jego świę­tych darach nie jest utrud­nio­ne czy zagro­żo­ne. Jed­no z tych nie­sa­mo­wi­tych doświad­czeń, któ­re mogli­śmy prze­żyć w ostat­nim cza­sie w naszej ojczyź­nie, to były wyzna­nia mło­dych Fran­cu­zów, waszych rówie­śni­ków, któ­rzy mówi­li: „Pierw­szy raz nie musi­my kryć krzy­ża na szyi, nie musi­my kryć naszej wia­ry, nie musi­my kryć tego, że jeste­śmy kato­li­ka­mi”. Trud­no w to uwie­rzyć, ale to mówi­li wasi rówie­śni­cy przed kil­ku­na­sto­ma dnia­mi, uczest­ni­cząc w Świa­to­wych Dniach Młodzieży.
Jestem wdzięcz­ny orga­ni­za­to­rom warsz­ta­tów za ich tro­skę. Ta tro­ska może być kło­po­tli­wa dla mnie, poprzez moje uczest­nic­two, bo muszę powie­dzieć otwar­cie, nigdy jako biskup nie uczest­ni­czy­łem w tak sta­ran­nie przy­go­to­wa­nej i tak peł­nej wymow­nych zna­ków litur­gii Mszy świę­tej, ale jestem wdzięcz­ny za tę cześć dla Naj­święt­sze­go Sakra­men­tu, któ­rej daje­cie dowód. Od wie­lu lat zwią­za­ny jestem, byłem, z Kościo­łem we Fran­cji. Widzia­łem tam wie­le zna­ków prze­ciw­nych. I o ile tu cza­sem myślę, że aż prze­sad­na jest ta tro­ska o zna­ki zewnętrz­ne, o tyle tam, dosłow­nie wie­rzą­ce­mu księ­dzu musia­ło krwa­wić ser­ce, kie­dy widział, jak trak­to­wa­ny był Naj­święt­szy Sakra­ment, ale o tym nie chcę mówić wię­cej. Zatem jestem wdzięcz­ny za całą tę tro­skę o popraw­ność, pięk­no i poboż­ność litur­gii, któ­ra prze­cież według sta­rych reguł — całe moje poko­le­nie księ­ży zna te regu­ły dosko­na­le — powin­na być spra­wo­wa­na („Rite, atten­te, accu­ra­te, devo­te”). Jestem pewien, że tu wła­śnie to się dzie­je, stąd te moje sło­wa uznania.
Towa­rzy­szy nam dzi­siaj świę­ty Waw­rzy­niec, dia­kon. On jest jak­by nie­wi­dzial­nym prze­wod­ni­kiem tej świę­tej litur­gii. Kie­dyś był dla chrze­ści­jan patro­nem, jed­nym z naj­waż­niej­szych. Pod­kre­śla­ją to róż­ne wypo­wie­dzi na temat tej wiel­kiej posta­ci. Ustę­po­wał wła­ści­wie tyl­ko świę­tym apo­sto­łom Pio­tro­wi i Paw­ło­wi, a zna­kiem czci, kul­tu, jakim cie­szył się w Koście­le rzym­skim, jest prze­cież rzym­ska bazy­li­ka pod jego wezwa­niem; a począt­ki tej bazy­li­ki się­ga­ją począt­ków wol­no­ści chrze­ści­jań­stwa, czy­li IV wie­ku, czy­li cza­sów same­go Konstantyna.
Nie­wie­le wie­my o jego życiu. Zacho­wa­ły się roz­ma­ite tra­dy­cje opo­wia­da­ją­ce o nim. Dopie­ro z V lub VII wie­ku mamy doku­men­ty pisa­ne i też zawie­ra­ją­ce róż­ne wer­sje, a prze­cież isto­ta tych zapi­sa­nych odmien­nych wer­sji jest taka sama. Isto­ta tego życio­ry­su poda­wa­ne­go na róż­ny spo­sób jest taka sama. Prze­pięk­na i nie­sły­cha­nie aktualna.
Naj­pierw był dia­ko­nem. To wiel­ki zaszczyt być dia­ko­nem Kościo­ła. Dia­kon, czy­li ten, któ­ry świa­do­mie wybie­ra trwa­nie w służ­bie Kościo­ło­wi. Służ­ba. O wszyst­kim dzi­siaj marzy­my, ale czy myśli­my o tym, żeby trwać w służ­bie? Jesz­cze bar­dziej, jesz­cze wyraź­niej pozo­sta­wać w służ­bie Kościo­ła? Ryt świę­ceń dia­ko­na­tu przy­po­mi­na tym­cza­sem nie­usta­ją­co zda­nie Jezu­sa, któ­ry przy­szedł na świat nie, aby Jemu słu­żo­no, lecz aby słu­żyć. Powiem, dro­dzy bra­cia, w tym momen­cie: wszy­scy to zna­my, wszy­scy to wie­my. Tyl­ko co z tego, że zna­my. Jak trud­na jest służ­ba Kościo­ło­wi dzi­siaj! Jak łatwo zaata­ko­wać Kościół w róż­nych jego for­ma­cjach! Świę­ty dia­kon Waw­rzy­niec przy­po­mi­na zatem sam fun­da­ment naszej obec­no­ści w Koście­le. On się nie zmie­nia nigdy; obo­jęt­nie, czy jeste­śmy papie­ża­mi, bisku­pa­mi, kapła­na­mi czy ludź­mi świec­ki­mi, wszy­scy trwać mamy w służ­bie — nie swo­je­mu dobru, swo­jej roz­ryw­ce, swo­jej zaba­wie, tyl­ko w służ­bie Kościołowi.
Dia­kon Waw­rzy­niec przy­po­mi­na pro­blem powo­łań do pra­cy w Koście­le. Ileż o tej spra­wie mówio­no, ileż kazań, wykła­dów, refe­ra­tów było poświę­co­nych temu pro­ble­mo­wi. Mówio­no, że zmniej­sza­ją­ca się licz­ba powo­łań dowo­dzi, że chrze­ści­jań­stwo nie jest już tak atrak­cyj­ne, tak cie­ka­we, tak aktu­al­ne. Ja uwa­żam, że ścież­ki mło­de­go czło­wie­ka pro­wa­dzą­ce do dia­ko­na­tu i kapłań­stwa w Koście­le Chry­stu­sa są ści­śle zwią­za­ne z jego rodzi­ną. Nie mówię tego przez przy­pa­dek. Jeste­śmy na tere­nie kościo­ła wło­cław­skie­go, z któ­re­go wywo­dził się wiel­ki Pry­mas Tysiąc­le­cia. O tym, ile mu zawdzię­cza­my w pol­skim Koście­le, mam nadzie­ję, wie­my wszy­scy. Ten Kościół nie był­by taki, jaki jest dzi­siaj, gdy­by nie jego zde­cy­do­wa­nie, jego odwa­ga, jego goto­wość do ofia­ro­wa­nia wła­sne­go życia, wła­snej wol­no­ści. To do nie­go kie­dyś przy­szli wier­ni świec­cy z rodza­jem żalu: „Niech już nam ksiądz pry­mas zabie­rze tego nasze­go pro­bosz­cza”. Ileż razy to się zda­rza, te inter­wen­cje tego typu. A kar­dy­nał odpo­wie­dział wte­dy tym żalą­cym się, być może nie­kie­dy słusz­nie, ludziom bar­dzo pro­sto: „Daj­cie mi świę­te rodzi­ny, a ja dam wam świę­tych kapłanów”.
Kwe­stia kapłań­stwa, sakra­men­tu kapłań­stwa, i kwe­stia rodzi­ny, sakra­men­tu mał­żeń­stwa nie przez przy­pa­dek zosta­ły umiesz­czo­ne w hie­rar­chii sakra­men­tów tuż obok sie­bie, bo jed­no z dru­gim jest ze sobą ści­śle zwią­za­ne. W cza­sie Świa­to­wych Dni Mło­dzie­ży gości­łem w domu bisku­pim we Wło­cław­ku dwóch paste­rzy Kościo­ła z Euro­py: bisku­pa z Fran­cji i bisku­pa z Anglii. Był jesz­cze trze­ci, ale to zupeł­nie inna histo­ria. Otóż ten biskup fran­cu­ski uświa­do­mił mi, że na stu nowo świę­co­nych w ostat­nich latach księ­ży, a to już jest dobrze, jeśli jest set­ka, we Fran­cji ośmiu­set umie­ra. Na stu świę­co­nych ośmiu­set umie­ra. Pytam: Ilu masz wier­nych w die­ce­zji, takich prak­ty­ku­ją­cych regu­lar­nie? — Pew­nie ze 150 tysię­cy, a w ogó­le uwa­ża­ją­cych się za chrze­ści­jan to oko­ło sied­miu­set tysię­cy. To mała die­ce­zja, któ­ra two­rzy frag­ment metro­po­lii Mar­sy­lii. I na tych 700 tysię­cy wier­nych w róż­nym stop­niu prak­ty­ku­ją­cych, to praw­da, ale zawsze 700 tysię­cy chrze­ści­jan, ilu masz księ­ży? A on mówi: Tu już jest kło­pot. Mam ich 35, ale z tego tyl­ko 25 może jesz­cze pra­co­wać, bo dzie­się­ciu to już są star­cy, któ­rzy prze­kro­czy­li gru­bo osiem­dzie­sią­ty rok życia.
Powo­ła­nia, modli­twa o powo­ła­nia. Świa­do­mość koniecz­no­ści tego. Jezus jak­by uza­leż­nia powo­ła­nia od naszej modli­twy. „Pro­ście Pana żni­wa, aby posłał robot­ni­ków na żni­wo swoje”.
Wresz­cie świę­ty Waw­rzy­niec, to jest kwe­stia posłu­szeń­stwa. Przy­go­to­wu­jąc się do tego nasze­go spo­tka­nia, zna­la­złem takie zda­nie Alber­ta Camus — zdzi­wi­cie się, ja wiem, że on miał róż­ne pro­ble­my z Panem Bogiem, może nie był aż tak bar­dzo taki, jak byśmy chcie­li, ale to był czło­wiek ogrom­nej wraż­li­wo­ści meta­fi­zycz­nej. Powie­dział czy wypo­wie­dział takie zda­nie, wybacz­cie mi, że je powtó­rzę: „Nie lubię księ­ży anty­kle­ry­ka­łów”. Nie lubię księ­ży anty­kle­ry­ka­łów. Ileż razy zda­rza mi się sły­szeć w moim 14-let­nim posłu­gi­wa­niu bisku­pim, ileż razy zda­rza­ło mi się sły­szeć kąśli­we, nie­wła­ści­we wypo­wie­dzi pre­zbi­te­rów o sobie wza­jem­nie. Posłu­szeń­stwo to zna­czy w Koście­le podo­bień­stwo do Chry­stu­sa. To nie jest mały wzo­rzec, to nie jest dopeł­nia­nie tyl­ko dekre­tów prze­ło­żo­ne­go. Posłu­szeń­stwo jest podo­bień­stwem do Jezu­sa Chry­stu­sa. I ono w tym samym stop­niu doty­czy mnie, doty­czy wszyst­kich peł­nią­cych bisku­pie posłu­gi­wa­nie, doty­czy Ojca Świę­te­go, doty­czy wier­nych świeckich.
I wresz­cie świę­ty Waw­rzy­niec — to czło­wiek wła­śnie świę­ty. Pew­nie tę świę­tość też sobie roz­ma­icie wyobra­ża­my. Aku­rat już za mie­siąc będzie wynie­sio­na na ołta­rze, kano­ni­zo­wa­na, Mat­ka Tere­sa z Kal­ku­ty. W jej życio­ry­sach może­my spo­tkać zapis naj­roz­ma­it­szych obra­zów, wyda­rzeń, fak­tów, myśli, słów, mię­dzy inny­mi ten, kie­dy na uli­cach Kal­ku­ty zatrzy­ma­ła się przy czło­wie­ku leżą­cym w rynsz­to­ku. Był brud­ny, obsia­dło go robac­two. Praw­dę mówiąc, trud­no było zbli­żyć się do nie­go bez wstrę­tu. Pode­szła do nie­go i zaczę­ła go myć. „Dla­cze­go? Dla­cze­go to robisz?” — usły­sza­ła pyta­nie tego nie­szczę­śni­ka. „Ponie­waż Cię kocham”. I wte­dy ten Hin­dus, któ­ry nie miał wiel­kie­go poję­cia o chrze­ści­jań­stwie: „Niech Jezus Chry­stus będzie przez Cie­bie pochwa­lo­ny”. Niech Jezus Chry­stus będzie przez Cie­bie pochwa­lo­ny. Prze­cież to nie Jezus zatrzy­mał się przy nim, nie Jezus go mył. Nie Jezus oka­zał zain­te­re­so­wa­nie, tyl­ko ta kon­kret­na kobie­ta, ale widocz­nie ten czło­wiek, któ­ry doświad­czył jej dobro­ci, jej ser­ca, jej miło­sier­dzia, zoba­czył, kto tak napraw­dę stoi za jej dzia­ła­nia­mi, za jej myśle­niem, za jej postępkami.
To jest wła­śnie świę­tość. Bycie kimś takim prze­zro­czy­stym dla Boga. O taką wła­śnie świę­tość jak sądzę cho­dzi­ło wte­dy, dzi­siaj o taką świę­tość musi­my sta­rać się tak­że i w naszym życiu. Choć może nie stać nas na codzien­ną tak wznio­słą prak­ty­kę, ale niech by były choć­by od cza­su do cza­su te wła­śnie zna­ki prze­zro­czy­sto­ści dla Jezu­sa, dla Boga. Świę­tość ozna­cza utoż­sa­mie­nie się z Bogiem. Ozna­cza wzię­cie pod uwa­gę Jego życzeń, Jego zamia­rów. Myśli­cie, że to łatwe? Tyl­ko wte­dy jest łatwo, kie­dy w ogó­le o tym nie myśli­my. Ale kie­dy świa­do­mie wybie­ra­my, nie może być ani pro­ste, ani łatwe, ani przy­jem­ne. Bo „kto chce iść za mną, niech weź­mie swój krzyż i niech mnie naśladuje”.
Dzi­siaj nam mówią, że trze­ba być otwar­tym na czło­wie­ka, wyłącz­nie na czło­wie­ka. Chęt­nie cytu­ję w związ­ku z tym zda­nie Jana Paw­ła II: „Czło­wiek, któ­ry zabi­ja Boga, nie znaj­dzie tak­że osta­tecz­ne­go hamul­ca, aby nie zabić czło­wie­ka”. Ten osta­tecz­ny hamu­lec jest bowiem w Bogu i nie jest obo­jęt­ne, czy jest to Bóg, któ­ry w Jezu­sie przy­jął obli­cze, w któ­re może­my się wpa­try­wać, któ­re może­my roz­po­znać, czy jest to Bóg, o któ­rym wła­ści­wie nicze­go nie wie­my. „Czło­wiek, któ­ry zabi­ja Boga, nie znaj­dzie tak­że osta­tecz­ne­go hamul­ca, aby nie zabić czło­wie­ka”. Ten osta­tecz­ny hamu­lec jest bowiem w Bogu. Czyż to nie jest komen­tarz do tych wszyst­kich wyda­rzeń, któ­re nas mar­twią, któ­ry­mi się iry­tu­je­my, któ­rych się boimy, na któ­re patrzy­ły z naj­wyż­szym niepokojem?
Praw­dzi­wy chrze­ści­ja­nin, świę­ty chrze­ści­ja­nin. To powin­no iść w parze. Takie myśle­nie i takie rozu­mie­nie. Praw­dzi­wy chrze­ści­ja­nin to jest czło­wiek świę­ty. Pyta­li Jana Paw­ła II, co wła­ści­wie chrze­ści­jań­stwo wnio­sło świa­tu. Co dało świa­tu. Odpo­wiedź papie­ża była krót­ka: świę­tych. Jeże­li ten świat jest do znie­sie­nia, jeże­li jest w nim jakaś dobroć i szla­chet­ność, to wła­śnie dzię­ki ludziom świętym.
Pamię­ta­cie, że pierw­sze wie­ki chrze­ści­jań­stwa nazy­wa­ły tak samo męczen­ni­ków i świad­ków. Jeden i dru­gi to był mar­tyr — świa­dek, męczen­nik. Bo praw­dzi­wy męczen­nik, to ten, któ­ry gotów jest iść za Jezu­sem nawet w naj­trud­niej­szych chwi­lach. Wie­le nas uczy świę­ty męczen­nik z począt­ku dzie­jów Kościo­ła. Świę­ty Jan w Ewan­ge­lii zapi­sał zda­nie Jezu­sa o ziar­nie, któ­re musi obumrzeć. Kościół odno­si tę praw­dę wła­śnie do męczen­ni­ków. Jego sło­wa cha­rak­te­ry­zu­ją naj­le­piej to, na co we wspól­no­cie Kościo­ła patrzy­my dzi­siaj. Tyl­ko ziar­na, któ­re nie chcą obumrzeć, zgi­ną na mar­ne. Tyl­ko ziar­na, któ­re nie chcą obumrzeć, zgi­ną napraw­dę. Jeśli chce­my żyć wiecz­nie, jeśli kocha­my Jezu­sa, jeśli Jemu chce­my słu­żyć i iść za nim jako za naszym Panem, wpa­trz­my się, pró­buj­my naśla­do­wać życie świę­te­go, któ­re­go dzi­siaj przywołujemy.

Kaza­nie ks. Bar­to­sza Gajer­skie­go (OPs), kape­la­na warsz­ta­tów litur­gicz­nych Ars Cele­bran­di, na Mszy św. solen­nej w nie­dzie­lę 7 sierp­nia 2016:

„Świa­tło Kościo­ła, praw­dy doktorze,
kości sło­nio­wa świę­tej czystości.
Różo sło­dy­czy, prze­czy­sty wzorze,
któ­ry nas darzysz zdro­jem mądrości.
Łask kazno­dzie­jo, pro­si­my ciebie,
byś ze świę­ty­mi złą­czył nas w niebie.
Amen.
Świę­ty Ojcze Domi­ni­ku, módl się za nami”.

Tak modlą się domi­ni­ka­nie nie­mal codzien­nie. Ja też chcę przy­zy­wać wsta­wien­nic­twa tego bodaj naj­więk­sze­go po Chry­stu­sie kazno­dziei, by pomógł nie tyl­ko mnie, ale tak­że wam przy­jąć Boże sło­wo, Bożą praw­dę. A dzi­siej­szy temat kaza­nia to grzech nie­umiar­ko­wa­nia w jedze­niu i piciu. Świę­ty Tomasz powia­da, że nie­umiar­ko­wa­nie jest wadą dzie­cin­ną. Dla­cze­go dzie­cin­ną? Nie dla­te­go, że popeł­nia­ną przez małe dzie­ci, ale dla­te­go, że na wzór małych dzie­ci, nie­ro­zum­nych dzie­ci, doro­sły czło­wiek pożą­da rze­czy brzyd­kiej, rze­czy złej, szko­dli­wej, głu­piej. Czło­wiek doro­sły, któ­ry jest nie­umiar­ko­wa­ny, nie umie zna­leźć dobra w tym, co otrzy­mał od Boga. Uży­wa tego w spo­sób zły, wynaturzony.
Dalej Dok­tor Aniel­ski powia­da, że nie­umiar­ko­wa­nie jest zabu­rze­niem ładu rozu­mu, bo rozum jest dany po to, by róż­ne rze­czy porząd­ko­wać i ukła­dać, a nie­umiar­ko­wa­nie jest nie­upo­rząd­ko­wa­niem. Dalej Tomasz mówi, że jest to wada dzie­cin­na, ponie­waż tak jak dzie­ci trwa­ją w samo­wo­li, tak nasza wola jest samo­wol­na, nie kie­ru­je się Bożym pra­wem, nie kie­ru­je się pra­wem natu­ry uwznio­ślo­nej łaską, ale zwy­kły­mi żądza­mi, pożą­da­nia­mi docze­sny­mi. Ekle­zja­styk w swo­jej księ­dze mówi, że koń nie­ujeż­dżo­ny sta­je się twar­do­ust­nym, a syn roz­pusz­czo­ny sta­nie się samowolnym.
Podob­nie mówi Augu­styn, ucząc, że żądza wzma­ga się w mia­rę jej zaspo­ka­ja­nia. Augu­styn tak pisze: „Gdy się słu­ży żądzy, rodzi się przy­zwy­cza­je­nie. Gdy się zaś przy­zwy­cza­je­niu nie sta­wia opo­ru, rodzi się koniecz­ność”. Dziś może­my dopo­wie­dzieć, że ta koniecz­ność to sta­ła wada, sta­łe czy­nie­nie zła albo też po pro­stu nałóg.
Dalej Tomasz poda­je środ­ki zarad­cze prze­ciw­ko nie­umiar­ko­wa­niu, cytu­jąc sło­wa Pisma: „Nie odej­muj od dzie­cię­cia kar­no­ści, bo jeśli go ude­rzysz rózgą, nie umrze. Ty go ude­rzysz rózgą, a duszę jego z pie­kła wyba­wisz”. Tą rózgą według Toma­sza jest powstrzy­my­wa­nie swo­ich żądz i nie­upo­rząd­ko­wa­nych pra­gnień, jeże­li cho­dzi o sfe­rę jedze­nia i picia, przez post, w pierw­szym rzę­dzie przez posty naka­za­ne przez Kościół święty.
Pierw­sze pyta­nie, któ­re się rodzi w tym momen­cie, to to, czy zacho­wu­ję posty przez Kościół naka­za­ne; post przed przy­ję­ciem Komu­nii świę­tej. Czy przy­go­to­wu­ję swo­je cia­ło na przy­ję­cie naj­wspa­nial­sze­go gościa, czy je oczysz­czam po to, by było goto­we jak pięk­na, przy­ozdo­bio­na świą­ty­nia? Nie tyl­ko ducho­wo, ale też fizycz­nie goto­we na spo­tka­nie z samym Bogiem? Dalej, czy zacho­wu­ję post piąt­ko­wy? Czy łatwo się nie zwal­niam, uspra­wie­dli­wiam? Czy pamię­tam o poście piątkowym?
Wie­lu ludzi przy­cho­dzi do kon­fe­sjo­na­łu i mówi, że zapo­mnie­li. Dla­cze­go zapo­mi­na­my o poście? Bo zapo­mi­na­my o dwóch pozo­sta­łych uczyn­kach, któ­re mu towa­rzy­szą: modli­twie i jał­muż­nie. Ten, kto się nie modli, ten się odchu­dza, a nie pości, bo modli­twa poka­zu­je, czym jest post: zwró­ce­niem się ku Bogu. Cia­ło odczu­wa brak, a wypeł­nie­nia bra­ku szu­ka u Boga. Kto nie daje jał­muż­ny, pości na próż­no, bo moż­na nie zjeść mię­sa, ale zjeść duże lep­sze ryb­ne danie. Eks­klu­zyw­ne i wyjąt­ko­we. Żaden to post. Gdzie jest jał­muż­na? Gdzie jest poświę­ce­nie pie­nię­dzy, cza­su i sił dla dobra dru­gie­go czło­wie­ka, może obok mnie sto­ją­ce­go? Zapo­mi­na­my o poście, bośmy zgu­bi­li jego dwie sio­stry: modli­twę i jałmużnę.
Dalej Dok­tor Aniel­ski mówi o obżar­stwie, cytu­jąc Grze­go­rza Wiel­kie­go: „Nikt nie wznie­sie się do ducho­wej wal­ki z sobą, jeśli wpierw nie opa­no­wał w sobie wewnętrz­ne­go wro­ga zwa­ne­go dąż­no­ścią do obżar­stwa”. Grze­gorz stwier­dza, że w każ­dym z nas jest ta wada. Każ­dy z nas ma ten­den­cję do nad­uży­wa­nia dobre­go daru jedze­nia, ale — doda­je Tomasz z Akwi­nu — czło­wie­ka zgod­nie z nauką Jezu­sa nie pla­mi to, co wcho­dzi z zewnątrz, ale to, co wycho­dzi ze środ­ka czło­wie­ka. To, co wycho­dzi z ser­ca. Dla­te­go Tomasz mówi, że choć jedze­nie jest dobre i koniecz­ne, to jed­nak nie­upo­rząd­ko­wa­na żądza jedze­nia jest grzesz­na, bo nie kar­mi się cia­ła, któ­re potrze­bu­je, tyl­ko kar­mi się cia­ło dla zbyt­ku, dla ule­ga­nia przy­jem­no­ściom i rozkoszy.
Akwi­na­ta mówi dalej: „Grzech obżar­stwa popeł­nia ten, kto świa­do­mie prze­kro­czył mia­rę w jedze­niu, powo­do­wa­ny żądzą przy­jem­no­ści”. Nie potrze­bą, nie koniecz­no­ścią, lecz jedy­nie zwy­kłą przy­jem­no­ścią i to nad­uży­tą. Tomasz jed­no­cze­śnie nie stwier­dza, by samo jedze­nie musia­ło być nie­przy­jem­ne dla czło­wie­ka. Mówi wprost prze­ciw­nie: ono ma być dobre, bo stwo­rzył je Bóg, ale też cytu­jąc św. Grze­go­rza, mówi o pię­ciu spo­so­bach obżarstwa:
Pierw­szy — jeść przed cza­sem. Takie codzien­ne doja­da­nie. Zupeł­nie nie­po­trzeb­ne, któ­re kry­ty­ku­je­my bar­dzo czę­sto, nie ze wzglę­du ducho­we­go, nie ze szko­dy ducho­wej, ale ze szko­dy fizycz­nej, któ­rą jest po pro­stu nad­mier­ne tycie. A Tomasz sta­wia nam, przez Grze­go­rza, nowe spoj­rze­nie. Kie­dy jem w nie wyzna­czo­nych porach, szko­dzę swo­je­mu cia­łu i zdro­wiu, a przy­ka­za­nie mówi „Nie zabi­jaj” — to zna­czy też dbaj o swo­je życie.
Dalej Tomasz za Grze­go­rzem mówi, że grze­szy się obżar­stwem przez wyszu­ka­nie. Kie­dy zamiast jeść potra­wy skrom­ne, zwy­czaj­ne, szu­ka się tyl­ko spe­cjal­nych i wyjąt­ko­wych. Kie­dy gar­dzi się zwy­kłym pokar­mem, a szu­ka się spe­cjal­ne­go, dro­gie­go, kosz­tow­ne­go, przy­go­to­wy­wa­ne­go spe­cjal­nie dla nas.
Wresz­cie kie­dy je się za dużo, kie­dy je się wię­cej niż potrze­ba, choć Tomasz tu zazna­cza, że nie jest grze­chem, kie­dy ktoś weź­mie wię­cej, myśląc, że zje, a potem nie da rady zjeść, więc zosta­wi. Według Toma­sza to nie jest jesz­cze grzech. Grzech jest wte­dy, kie­dy wiem, że nie zjem, a i tak bio­rę wię­cej, niż powi­nie­nem. I tak żądam dla sie­bie wię­cej, i grzech jest wte­dy, gdy bio­rąc dla sie­bie, spra­wiam, że inne­mu bra­ku­je. Zagar­nia­jąc sobie, odbie­ram od ust innym. I to jest grzech obżarstwa.
Wresz­cie, kie­dy jemy łap­czy­wie, nie zwa­ża­jąc na dobro dru­gie­go czło­wie­ka. Nie patrząc, że może ktoś obok nas jest głod­ny i potrze­bu­ją­cy. Kie­dy trosz­czy­my się wyłącz­nie o sie­bie, nie zwa­ża­jąc na potrze­by innych. Nie dba­jąc o to, by tak­że oni mogli zakosz­to­wać pokar­mu koniecz­ne­go do życia.
Wresz­cie ostat­ni rodzaj grze­chu to jedze­nie wybred­ne. Kie­dy poda­je się przed nami danie, a my nie uzna­je­my tego dania i nie chce­my go jeść, bo go nie lubi­my. Taki spo­sób postę­po­wa­nia Tomasz potę­pia za Grze­go­rzem, mówiąc, że jest to brak sza­cun­ku wobec gospo­da­rza i tego, kto posi­łek przy­go­to­wał. Jeże­li tyl­ko nie wzbu­dza to obrzy­dze­nia, nale­ży posi­łek spo­żyć, nie wybrzydzając.
Świę­ty Grze­gorz Wiel­ki poda­je pięć córek obżar­stwa. Cie­ka­we są to cór­ki. Pierw­sza to tępo­ta umy­sło­wa, któ­ra pole­ga na stę­pie­niu rozu­mu w sku­tek nad­mia­ru jedze­nia i picia. Rozum ludz­ki jest uśpio­ny przez jedze­nie i picie, zaśle­pio­ny tymi pra­gnie­nia­mi. Nie szu­ka nicze­go poza tym zaspo­ko­je­niem. Wstrze­mięź­li­wość z kolei przy­czy­nia się do bystro­ści umy­słu. Kto je mało, ten zacho­wu­je świe­ży umysł. Może dla­te­go naj­więk­szy­mi dok­to­ra­mi Kościo­ła i ojca­mi Kościo­ła są ci, któ­rzy dużo pościli.
Dalej, nad­miar jedze­nia i picia powo­du­je w pewien spo­sób nie­czuj­ność rozu­mu, w wyni­ku cze­go pożą­da­nia popa­da­ją w cha­os anar­chii. Czło­wiek pra­gnie rze­czy, któ­rych pra­gnąć nie powi­nien. Nazy­wa­my to nało­giem, uza­leż­nie­niem. Wyni­kiem tego jest nie­sto­sow­na weso­łość. Wyra­ża to Ezdrasz, mówiąc: „Wino daje umy­sło­wi poczu­cie bez­pie­czeń­stwa i ucie­chy”. Domyśl­nie po to, by grze­szyć. A więc nad­miar wina, alko­ho­lu, jedze­nia usy­pia czuj­ność nasze­go cia­ła i wpro­wa­dza nas stop­nio­wo w grzech. Czło­wiek myśli, że jest bez­piecz­ny, kie­dy tak napraw­dę zbli­ża się coraz bar­dziej do gra­ni­cy grzechu.
Z nad­mia­ru jedze­nia i picia wyni­ka nie­po­rzą­dek w sło­wach, co wyra­ża się w gadul­stwie. Grze­gorz mówi: Gdy­by żar­łok nie był rów­no­cze­śnie gadu­łą, ów ewan­ge­licz­ny bogacz, któ­ry spę­dza czas na uczto­wa­niu, nie dosta­wał­by tak cięż­kich mąk języ­ka. Kto je dużo, ten mówi dużo, a zazwy­czaj głupio.
Wresz­cie osła­bio­ny rozum nie jest w sta­nie powścią­gać nie tyl­ko słów, ale i ruchów we wnę­trzu, któ­re rów­nież są nie zhar­mo­ni­zo­wa­ne. Tego doty­czy bła­zeń­stwo, to jest uspo­so­bie­nie wywo­łu­ją­ce śmiech. Wte­dy zacho­dzi podwój­ny grzech: wie­lo­mów­stwo pole­ga­ją­ce na zbyt­nim i nie­po­trzeb­nym gada­niu, i są to sło­wa Toma­sza, oraz bła­zeń­stwo pole­ga­ją­ce na nie­przy­zwo­ito­ści tre­ści. Nie jest praw­dą nowo odkry­tą, że obżar­stwo pro­wa­dzi do nie­czy­sto­ści w sło­wach i uczyn­kach. Dla­te­go war­to z obżar­stwem walczyć.
Wresz­cie Tomasz poda­je za Grze­go­rzem, że do cia­ła odno­si się z kolei pią­ta cór­ka obżar­stwa, nie­chluj­stwo, to jest nie­po­wścią­gli­wość w mate­rii lubież­no­ści, czy­li libi­do. Wybu­ja­łe pożą­da­nie sek­su­al­ne, nie­upo­rząd­ko­wa­ne, nie­ogra­ni­czo­ne, nie­ukie­run­ko­wa­ne w spo­sób wła­ści­wy. Cno­tą prze­ciw­ną jest w przy­pad­ku jedze­nia umiar, w przy­pad­ku picia — trzeź­wość. Trzeź­wość, czy­li zacho­wy­wa­nie miary.
Tomasz pyta, czy każ­de wino będzie grzesz­ne, czy picie wina będzie złe. Zaraz odpo­wia­da: Nie, gdyż sam Zba­wi­ciel je pił, gdyż sam Zba­wi­ciel nie powie­dział, by było złe, a też Apo­stoł zale­ca picie wina swo­im uczniom. W związ­ku z tym wino czy alko­hol sam w sobie nie jest zły, ale to, co czło­wiek z nim robi, decy­du­je o oce­nie moral­nej. Jak uży­wa alko­ho­lu, jak uży­wa innych rze­czy. Ekle­zja­styk bowiem mówi: „Zdro­wiem jest duszy i cia­ła umiar­ko­wa­ne picie. Wino zbyt­nio wypi­te spra­wia roz­ją­trze­nie i gniew i wie­le upad­ków”. Wresz­cie Ekle­zja­styk mówi dalej: „Rado­ścią duszy i ser­ca wino umiar­ko­wa­nie pite”. Dok­tor Aniel­ski powta­rza zno­wu: „Żaden pokarm czy napój sam przez się nie jest zaka­za­ny, dla­te­go picie wina nie jest nie­do­zwo­lo­ne. Może wszak­że stać się czymś nie­do­zwo­lo­nym z powo­dów ubocz­nych, mia­no­wi­cie bio­rąc pod uwa­gę piją­ce­go, jeśli łatwo się upi­ja lub jeśli ślu­bo­wał nie pić”. Kto Bogu ślub zło­żył, ten winien go dotrzy­mać na czas, na któ­ry ślu­bo­wał. Od stro­ny zaś spo­so­bu picia, jeśli pije ktoś za dużo, a od stro­ny innych, jeśli czy­jeś picie wina innych ludzi gorszy.
Dalej Tomasz — jak­by w odpo­wie­dzi na zapę­dy nie­któ­rych, by patrzeć tyl­ko na duchow­nych — pyta: „Kto jest pierw­szym zobo­wią­za­nym do cno­ty umiar­ko­wa­nia w jedze­niu i piciu?”; i mówi, że owszem, duchow­ni z racji ich urzę­dów, ich god­no­ści, ale zaraz doda­je za Apo­sto­łem: „Nie­wia­sty podob­nież win­ny być czy­ste i trzeź­we. Mło­dzień­ców tak­że napo­mi­naj, aby byli trzeź­wi”. A w innym miej­scu powie Pismo: „Bądź­cie trzeź­wi, czu­waj­cie, prze­ciw­nik wasz dia­beł jak lew ryczą­cy krą­ży wokół, szu­ka­jąc, kogo by pożreć”.
Gdy szu­ka­my przy­kła­dów świę­tych, któ­rzy pości­li, niech nam sta­nie przed ocza­mi św. Jan Maria Vian­ney, któ­ry, gdy był na misjach w pew­nej para­fii, nie spo­ży­wał żad­nych posił­ków przez kil­ka dni. Gospo­dy­ni miej­sco­wa, zain­te­re­so­wa­na, dla­cze­go nie je, odkry­ła, że w swo­im poko­ju ma gar­nek ugo­to­wa­nych ziem­nia­ków, czę­ścio­wo sple­śnia­łych i nad­gni­tych. Tym się żywił dla pod­trzy­ma­nia cia­ła. Po to, by nie ule­gać poku­som do grzechu.
Niech nam sta­nie przed ocza­mi sytu­acja, w któ­rej poda­wa­no mu kubek mle­ka po dwu­na­stu godzi­nach spę­dzo­nych w kon­fe­sjo­na­le, a on upi­jał tyl­ko dwa łyki i kubek, odda­wał by nie zgrze­szyć w żaden spo­sób obżar­stwem. Może nie jeste­śmy w sta­nie tak naśla­do­wać tego świę­te­go, ale jed­nak ta kwe­stia postu, nie­ule­ga­nia żądzom jest nie­zwy­kle istot­na. Wie­le z naszych grze­chów rodzi się z ule­ga­nia namięt­no­ściom cia­ła w sfe­rze jedze­nia i picia. Walcz­my z tym grze­chem, walcz­my sku­tecz­nie, by móc osią­gnąć życie wiecz­ne razem ze świę­ty­mi w niebie.

Kaza­nie ks. Paw­ła Korup­ki, kape­la­na warsz­ta­tów litur­gicz­nych Ars Cele­bran­di, na Mszy św. solen­nej w dniu 5 sierp­nia 2016:

Przy­stę­pu­je­my do roz­wa­ża­nia kolej­nych grze­chów głów­nych, aże­by badać, czy przy­pad­kiem któ­reś z nich nie zagnieź­dzi­ły się w naszej duszy. Kolej­ny grzech: chci­wość. Chci­wość koja­rzy nam się nie­raz bar­dziej z jakąś tyl­ko sła­bo­ścią, a nie z jakimś poważ­nym grze­chem, a nie­raz chci­wość dla­te­go trak­tu­je­my tak bar­dzo lek­ko, tak nie­raz może bar­dzo nie­po­waż­nie z tego wzglę­du, że bar­dziej myśli­my wte­dy o jakimś dobrym roz­po­rzą­dza­niu swo­ich dóbr, czę­sto myli­my chci­wość z jakimś prze­ja­wem roz­trop­ne­go oszczę­dza­nia, z uni­ka­niem roz­rzut­no­ści; ale ta gra­ni­ca, kocha­ni, jest bar­dzo płyn­na i bar­dzo cienka.
Jak roz­po­znać chci­wość? Jed­na z defi­ni­cji mówi tak, że chci­wość to posta­wa, któ­ra spra­wia, że rze­czy mate­rial­ne sta­ją się dla czło­wie­ka waż­niej­sze od Boskich. Rze­czy mate­rial­ne sta­ją się cza­sa­mi waż­niej­sze od Boskich. I tutaj każ­dy z nas musi sam osą­dzić w swo­im sumie­niu, czy ma coś takie­go w swo­im życiu albo trak­tu­je coś tak w swo­im życiu. Przede wszyst­kim jakąś rzecz mate­rial­ną, któ­rą zare­zer­wo­wał tyl­ko dla sie­bie, o któ­rą dba bar­dziej niż o ludzi, o któ­rą trosz­czy się bar­dziej niż o ludzi. Ludzie chci­wi gro­ma­dzą swo­je dobra, ota­cza­ją się róż­ny­mi dobra­mi mate­rial­ny­mi, a kie­dy przy­cho­dzi taka potrze­ba, nie potra­fią z tych dóbr zre­zy­gno­wać. Jaka potrze­ba? Na przy­kład pomoc innym ludziom. Jako przy­kład czę­sto poda­ję taką histo­rię, histo­rię z życia kapła­na, moje­go przy­ja­cie­la. Pew­ne­go razu jego zna­jo­mi, jego przy­ja­cie­le z para­fii, sta­nę­li przed ogrom­nym kry­zy­sem. Pro­wa­dzi­li fir­mę, inte­res się zaczął roz­sy­py­wać, zaczę­ło bra­ko­wać pie­nię­dzy, fir­ma musia­ła­by upaść, pra­cow­ni­cy stra­ci­li­by pra­cę, a rodzi­na źró­dło utrzy­ma­nia. I ów kapłan, któ­re­go mogę posta­wić tutaj za wzór, bez zasta­no­wie­nia sprze­dał swój samo­chód, i pie­nią­dze, któ­re uzy­skał ze sprze­da­ży tego samo­cho­du, zaniósł tam­tej rodzi­nie, aże­by rato­wać to, co mie­li. To jest wła­śnie brak przy­wią­za­nia do dóbr mate­rial­nych. To jest wła­śnie to pierw­szeń­stwo miło­ści bliź­nie­go nad miło­wa­niem tego, co posia­da­my. Bo zapo­mi­na­my czę­sto, że wszyst­ko, co posia­da­my, posia­da­my od Pana Boga i Pan Bóg nam daje pew­ne dobra, dobra ducho­we, ale tak­że i mate­rial­ne, aby­śmy w spo­sób roz­trop­ny nimi gospo­da­ro­wa­li i wte­dy, kie­dy będzie taka potrze­ba, poma­ga­li tymi dobra­mi i dzie­li­li się nimi z naszy­mi bliź­ni­mi. Miłuj bliź­nie­go swe­go jak sie­bie samego.
Jak roz­po­znać chci­wość? Moż­na posłu­żyć się kil­ko­ma punk­ta­mi. Chci­wość to posta­wa, któ­ra spra­wia, że rze­czy mate­rial­ne sta­ją się dla czło­wie­ka waż­niej­sze od osób. Chci­wiec bar­dziej kocha pie­nią­dze niż ludzi. Chci­wiec sta­je się nie­wraż­li­wy na los i potrze­by dru­gie­go czło­wie­ka. Jemu zawsze jest mało. Ma milion, a odda zło­tów­kę, to już nie ma milio­na; dla­te­go nie może oddać nawet zło­tów­ki, bo będzie miał mniej niż posia­da. Chci­wiec nie poma­ga bez­in­te­re­sow­nie. To też może i wie­lu z nas doty­ka. Czy wte­dy, kie­dy poma­gam, poma­gam bez­in­te­re­sow­nie? Chci­wiec blo­ku­je zdol­ność do miło­ści, pro­wa­dzi do bole­snych kon­flik­tów w rela­cjach mię­dzy­ludz­kich. Kocha­ni, poja­wia­ją się kon­flik­ty czę­sto wśród przy­ja­ciół, roz­pa­da­ją się rodzi­ny, wyobraź­my sobie na przy­kład spra­wy spad­ko­we. Jak spa­dek pozo­sta­wio­ny przez człon­ka rodzi­ny potra­fi poróż­nić człon­ków tej rodzi­ny! Nawet naj­bliż­sze rodzeń­stwo. To jest wła­śnie chci­wość, jeże­li bar­dziej pra­gnie­my pie­nię­dzy niż zgo­dy w rodzi­nie, niż miło­ści do dru­gie­go czło­wie­ka. I dla­te­go chci­wość pro­wa­dzi do zawi­ści, do intryg, do prze­stępstw. Wśród prze­stępstw jest to mię­dzy inny­mi korup­cja, są to kra­dzie­że, i to nie­ste­ty nisz­czy czę­sto życie rodzin­ne i w dal­szym kon­tek­ście nisz­czy życie społeczne.
I trze­ba też mieć w świa­do­mo­ści to, że chci­wość nie­ste­ty uza­leż­nia. Chci­wość uza­leż­nia, albo­wiem zaczy­na­my robić to, co przy­jem­ne, a nie to, co war­to­ścio­we. Przy­jem­ne dla nas jest pozy­ski­wa­nie pew­nych dóbr, nie patrząc, czy są one war­to­ścio­we i jakie dobro mogę tym wyświad­czyć. I nie­ste­ty chci­wiec jest prze­ko­na­ny, że im wię­cej pie­nię­dzy zdo­bę­dzie, tym bar­dziej będzie szczę­śli­wy. I wte­dy tak napraw­dę wszyst­ko pod­po­rząd­ko­wu­je jed­ne­mu celo­wi, aby mieć, aby posia­dać, aby cie­szyć się i roz­ko­szo­wać tym, co posia­dam, co zebra­łem, co zgro­ma­dzi­łem. Ale kie­dy zaj­dzie taka potrze­ba, żeby tę rzecz uży­czyć dru­giej oso­bie, albo gdy zaj­dzie potrze­ba ją spie­nię­żyć i pomóc tym, któ­rzy tych pie­nię­dzy napraw­dę potrze­bu­ją, to już z tymi Boży­mi dara­mi nie chce­my się tak łatwo dzie­lić, albo­wiem chci­wiec przy­pi­su­je sobie zdo­by­wa­nie jakich­kol­wiek rze­czy — czy mate­rial­nych przede wszyst­kim, czy ducho­wych. Nie uwzględ­nia w tym pro­ce­sie w ogó­le dzia­ła­nia Bożej Opatrz­no­ści, dzia­ła­nia Pana Boga. I to też moż­na powie­dzieć o talen­tach, któ­re posia­da­my, że ja nie chcę kogoś nauczyć, nie chcę kogoś wypro­wa­dzić z błę­du, albo­wiem jeże­li kogoś nauczę cze­go­kol­wiek, to już nie będę w czymś naj­lep­szy. To jest też chci­wość — chci­wość, jeże­li cho­dzi o rze­czy już niematerialne.
Co mówi Ewan­ge­lia o chciw­cach? „Głup­cze! Jesz­cze tej nocy zażą­da­ją two­jej duszy od cie­bie. Komu więc przy­pad­nie to, coś przy­go­to­wał? Tak się dzie­je z każ­dym, kto skar­by gro­ma­dzi dla sie­bie, a nie jest boga­ty przed Bogiem”. Dla­te­go dzi­siaj na zakoń­cze­nie tej czę­ści, któ­ra mówi o chci­wo­ści, zasta­nów­my się, dla cze­go, dla kogo gro­ma­dzi­my swo­je skar­by, jakie­go rodza­ju to są skar­by. Czy to są skar­by, któ­ry­mi będzie­my mogli pochwa­lić się przed Panem Bogiem, któ­re będzie­my mogli zabrać do nie­ba? Czy może są to skar­by, któ­re są skar­ba­mi, któ­re tyl­ko nas i wyłącz­nie mają pra­wo cieszyć?
I dru­ga część dzi­siej­szej kate­che­zy, to jest nie­czy­stość. W Liście do Tesa­lo­ni­czan czy­ta­my: „Wolą Bożą jest wasze uświę­ce­nie: powstrzy­my­wa­nie się od roz­pu­sty, aby każ­dy umiał utrzy­my­wać wła­sne cia­ło w świę­to­ści i we czci, a nie w pożą­dli­wej namięt­no­ści, jak to czy­nią nie zna­ją­cy Boga poga­nie. Nie powo­łał nas Bóg do nie­czy­sto­ści, ale do świę­to­ści” — pisze św. Paweł. Jaka jest wiel­kość grze­chu nie­czy­sto­ści według św. Jaka Marii Vian­neya: „Czło­wiek nie zdo­ła pojąć nale­ży­cie szka­ra­dy tego grze­chu i suro­wo­ści Bożej, któ­ra karze na wie­ki nie­czy­stych. Powiem tyl­ko tyle, że kto popeł­nia grzech nie­czy­sty, dopusz­cza się pew­ne­go rodza­ju świę­to­kradz­twa, bo znie­wa­ża człon­ki Chry­stu­so­we i świą­ty­nię Ducha Świę­te­go, któ­rą jest nasze cia­ło”. Trze­ba porów­nać Pierw­szy list do Koryn­tian, gdzie dobit­nie jest powie­dzia­ne: Czyż nie wie­cie, że od chwi­li chrztu świę­te­go wasze cia­ło jest świą­ty­nią Ducha Świę­te­go, że od chwi­li chrztu świę­te­go zosta­ły zgła­dzo­ne w was wszel­kie grze­chy, zamiesz­kał w was Duch Świę­ty. To jest Jego dom, miesz­ka­nie i świą­ty­nia, i nikt nie może i nie ma pra­wa bez­cze­ścić cia­ła, któ­re jest świą­ty­nią Bożą — ani ten, któ­ry cia­ło posia­da, ani dru­ga oso­ba. Od chwi­li chrztu świę­te­go nasze cia­ło jest miesz­ka­niem Ducha Świę­te­go. Za każ­dym razem, kie­dy przyj­mu­je­my sakra­men­ty, zamiesz­ku­je w nas Bóg i kie­dy tar­ga­my się na czy­stość wła­sne­go cia­ła, to tak jak­by­śmy się tar­ga­li na czy­stość świą­ty­ni i dopro­wa­dza­li do świę­to­kradz­twa miej­sca świętego.
Kate­chizm św. Piu­sa X mówi o nie­czy­stych: „Nie­czy­stość jest nader poważ­nym grze­chem w oczach Boga i ludzi, gdyż zni­ża czło­wie­ka do pozio­mu nie­ro­zum­nych zwie­rząt, pocią­ga do wie­lu innych grze­chów i wad, a tak­że przy­no­si naj­strasz­niej­sze kary zarów­no w życiu docze­snym, jak i w przy­szłym”. A co Mary­ja mówi w Fati­mie do bł. Hia­cyn­ty? „Naj­wię­cej ludzi tra­fia do pie­kła przez grze­chy nie­czy­sto­ści” — i dla­te­go pro­si dzie­ci fatim­skie o modli­twę w inten­cji tych, któ­rzy tak licz­nie ze wzglę­du na grze­chy nie­czy­sto­ści tra­fia­ją do piekła.
A św. sio­stra Fau­sty­na w Dzien­nicz­ku pisze tak: „Ujrza­łam Pana Jezu­sa przy­wią­za­ne­go do słu­pa, z szat obna­żo­ne­go, i zaraz nastą­pi­ło biczo­wa­nie i dał mi Jezus poznać, za jakie grze­chy pod­dał się biczo­wa­niu. Są to grze­chy nie­czy­ste”. Za każ­dym razem, kie­dy jeste­śmy kusze­ni, kusze­ni przez nie­czy­ste duchy, niech sta­nie przed naszy­mi ocza­mi sce­na biczo­wa­nia Pana Jezu­sa. Roz­ora­ne, roz­kr­wa­wio­ne, otwar­te rany cia­ła nasze­go Pana Jezu­sa Chry­stu­sa. Krew, któ­ra spły­wa po Jego cie­le, po któ­rej śli­zga­ją się świę­te sto­py Zba­wi­cie­la, na któ­rych już z bólu nie może ustać. On był biczo­wa­ny mię­dzy inny­mi, jak pisze św. sio­stra Fau­sty­na, za grze­chy nie­czy­sto­ści. Niech ten obraz biczo­wa­nia Pana Jezu­sa przy­po­mi­na nam o tym, o powa­dze tego grze­chu, ale niech ten widok tak­że powstrzy­mu­je nas od brnię­cia w jakie­kol­wiek myśli czy uczyn­ki nie­czy­ste. Niech ten widok biczo­wa­ne­go Pana Jezu­sa i ta tajem­ni­ca pozwo­li nam powstrzy­mać się od popeł­nia­nia tych grzechów.
Kocha­ni, jakie są rodza­je grze­chów nie­czy­stych? Przede wszyst­kim, czy na począt­ku, trze­ba powie­dzieć: te, któ­re — wyda­je mi się — naj­czę­ściej zda­rza­ją. Są to myśli nie­czy­ste, myśli pożą­da­nia. Pan Jezus mówi: każ­dy kto choć­by w myślach dopu­ścił się jakichś rze­czy nie­czy­stych, pożą­da­nia, już dopusz­cza się grze­chu cudzo­łó­stwa. Już nawet w myślach, jeże­li to się dokonuje.
Sło­wa. Św. Jakub pisze: „Oto mały ogień, a jak wiel­ki las zapa­lił”. Zobacz­cie, że sce­na w raju roz­po­czę­ła się od nie­win­nej roz­mo­wy. Zły duch poka­zu­je się Ewie jako obroń­ca ludz­ko­ści, jako ten, któ­re­mu bar­dzo zale­ży na czło­wie­ku. Zobacz­cie, czy to praw­da, że Pan Bóg nie pozwa­la nam jeść owo­ców ze wszyst­kich drzew tego ogro­du. Prze­cież zły duch wie­dział, z któ­re­go drze­wa nie moż­na jeść, ale wcią­ga czło­wie­ka w nie­win­ny dia­log i ten dia­log trwa. I nie­ste­ty czło­wiek tra­ci w trak­cie tego dia­lo­gu wia­rę — dla­te­go że myśli potra­fią pro­wa­dzić do uczyn­ków. Sło­wa, któ­re wypo­wia­da­my, potra­fią pro­wa­dzić tak­że do nie­czy­sto­ści w uczynkach.
Nie­skrom­ny ubiór. Świę­ty Ber­nard pisał, że oso­by nie­skrom­nie ubra­ne są narzę­dzia­mi czar­ta. Nie­skrom­ny ubiór, spoj­rze­nia bez­wstyd­ne, to, co jemy, to, czym się kar­mi­my, wpły­wa na nasze zdro­wie. Żyje­my w cza­sach rekla­mo­wa­nia zdro­wej żyw­no­ści, bo wie­rzy­my, że jeże­li będzie­my odży­wiać się zdro­wo, będzie­my zdro­wi, będzie­my dłu­go żyć; a to tak­że tyczy się naszej duszy i życia wiecz­ne­go. To, czym kar­mi­my nasze oczy, to, czym kar­mi­my nasz słuch, nasz wzrok, wpły­wa na zdro­wie naszej duszy, na jej kon­dy­cję, na to, czy będzie w sta­nie ode­przeć tę zde­cy­do­wa­ną wal­kę ze złym duchem, kie­dy przyj­dzie nam sta­nąć przed wybo­rem uczyn­ku nieczystego.
A tak­że oka­zje — tu przede wszyst­kim kie­ru­ję to sło­wo do mło­dych. Nie­ste­ty czę­sto wysta­wia­my się na oka­zję do tego, aże­by zgrze­szyć grze­chem nie­czy­sto­ści. Zakra­pia­ne alko­ho­lem impre­zy, dys­ko­te­ki, tam, gdzie tak na praw­dę nie jest wca­le tak trud­no, a nawet bar­dzo łatwo zgrze­szyć nie­czy­sto. Kato­lik powi­nien uni­kać takich miejsc, któ­re mogły­by go skło­nić do jakie­go­kol­wiek grze­chu nie­czy­ste­go czy w myślach, czy w sło­wie, czy w uczynkach.
I tak na koniec, jak wal­czyć z tymi poku­sa­mi, któ­re tak czę­sto doty­ka­ją naszej duszy. Pierw­sza pod­sta­wo­wa spra­wa, któ­rą wszę­dzie znaj­dzie­my: od razu ener­gicz­nie odpie­rać wszyst­kie myśli, prze­ja­wy grze­chów nie­czy­stych. Nie dać się pocią­gnąć jakim­kol­wiek myślom. Jak tyl­ko zorien­tu­je­my się, że jeste­śmy kusze­ni, że zły duch daje nam do roz­wa­ża­nia, do myśle­nia jakieś myśli, jakieś obra­zy. Natych­miast trze­ba to uciąć, nie wcho­dzić w ten prze­klę­ty dia­log, w któ­ry weszła Ewa w raju. Natych­miast tę roz­mo­wę, ten dia­log, te spoj­rze­nie, te myśli trze­ba uciąć. Zająć się czymś innym, zna­my tyle aktów strze­li­stych, zna­my tyle modlitw, mamy tylu świę­tych, ich wzy­waj­my o pomoc. Zaj­mij­my się czymś innym, włącz­my jakąś poboż­ną muzy­kę, zaj­mij­my się pra­cą. Nie­ste­ty do koń­ca naszych dni w taki spo­sób będzie­my musie­li roz­pacz­li­wie wal­czyć o naszą czy­stość. Będzie­my czę­sto bez­rad­ni w tych poku­sach i będzie­my musie­li ucie­kać się do roz­pacz­li­wych aktów, tak jak św. Fran­ci­szek, któ­ry ska­cze w róże, aże­by unik­nąć pokus. Zada­je ból swo­je­mu cia­łu, aże­by odpę­dzić od sie­bie poku­sę. Widzi­my, jak dra­ma­tycz­ne jest dąże­nie tego świę­te­go do tego, aże­by wal­czyć o swo­ją czy­stość. Każ­dy z nas jest inny, każ­dy z nas musi wypra­co­wy­wać w sobie pew­ne sche­ma­ty, pew­ne meto­dy wal­ki o swo­ją czy­stość i o swo­ją świętość.
Kolej­na spra­wa: uni­ka­nie oka­zji do grze­chu, przed chwi­lą o tym żeśmy mówili.
Kolej­na spra­wa, bar­dzo nie­po­pu­lar­na w naszych cza­sach: asce­za i umar­twie­nie. Teraz wszyst­ko musi być wygod­ne, wszyst­ko musi być bez­bo­le­sne, teraz wszyst­ko musi być poda­ne na tacy. Asce­za i umar­twie­nie. Wstań pół godzi­ny wcze­śniej, posta­nów sobie cho­dzić na nabo­żeń­stwa majo­we codzien­nie, odej­muj sobie jakie­goś pokar­mu, pość w jakiś dzień tygo­dnia, jeże­li możesz, pra­ca ci na to pozwa­la i rytm dnia. Każ­dy z nas może wyna­leźć dzie­siąt­ki róż­nych spo­so­bów, w jakie może umar­twiać swo­je cia­ło, bo pożą­dli­wo­ści też od cia­ła pocho­dzą i cia­ło trze­ba ujarz­mić mię­dzy inny­mi przez asce­zę, jakieś umartwienie.
No i bar­dzo oczy­wi­sta spra­wa jako ostat­nia: modli­twa i życie sakra­men­tal­ne. Czło­wiek, któ­ry nie je, słab­nie; czło­wiek, któ­ry słab­nie, zaczy­na nie mieć siły do podej­mo­wa­nia codzien­nych zadań i obo­wiąz­ków, nie ma siły do obro­ny sie­bie same­go, nie ma takiej odpor­no­ści, aże­by mógł nie cho­ro­wać i być zdro­wym, tyl­ko jest podat­ny na cho­ro­by i na koń­cu umie­ra. I tak samo jest z naszą duszą: jeże­li chce­my — żeby ona była sil­na, żeby ona poma­ga­ła nam odpie­rać poku­sy złe­go ducha, szcze­gól­nie do nie­czy­sto­ści, dusza musi być sil­na Panem Bogiem. A dusza sil­na Panem Bogiem to jest to samo, co mieć cia­ło sil­ne i dobrze odży­wio­ne. Dla­te­go trze­ba czę­sto się modlić, kie­dy jeste­śmy drę­cze­ni przez róż­ne natręc­twa nie­czy­sto­ści. Cza­sa­mi mówi­my nawet o nało­gach — nie­ste­ty czy „ste­ty”, trze­ba bar­dzo dużo się modlić, o wie­le wię­cej niż zwy­kle, albo­wiem modli­twa poma­ga nam w wal­ce z grze­cha­mi nie­czy­sto­ści; i częst­sze niż zwy­kle życie sakra­men­tal­ne, częst­sza oczy­wi­ście spo­wiedź i czę­sta komu­nia święta.
U mnie w para­fii są takie oso­by, naj­czę­ściej są to mło­dzi ludzie, stu­den­ci, któ­rzy spo­wia­da­ją się co tydzień. Wal­czą w ten spo­sób z grze­cha­mi nie­czy­sto­ści. Wstyd im jest cza­sa­mi iść do spo­wie­dzi, co tydzień z tym samym grze­chem, ale na tym pole­ga ta wal­ka. Kie­dy upad­nę, nie wąt­pię w Boże miło­sier­dzie, ale pro­szę Pana Boga, żeby mi poma­gał. To dla­te­go mamy w sta­cjach Dro­gi Krzy­żo­wej aż trzy upad­ki Pana Jezu­sa. On nie­ja­ko przez te upad­ki, Kościół przez to chce nam poka­zać, że ludz­kie cia­ło jest sła­be i będzie upa­dać, ale two­im zada­niem jako naśla­dow­cy Jezu­sa Chry­stu­sa jest to, aże­byś za każ­dym razem, jak upad­niesz, żebyś powsta­wał, i żebyś wie­dział na sam koniec, że Pan Bóg nigdy się tobą nie znu­dzi, nigdy się tobą nie naprzykrzy.
Dla­te­go powie­dział św. sio­strze Fau­sty­nie Pan Jezus: „Ja nie będę Cie­bie oce­niał ani niko­go na zie­mi z tego, ile razy komuś się coś uda­ło prze­zwy­cię­żyć, ale będę oce­niał z tego, ile razy ktoś szcze­rze pró­bo­wał się zmie­nić”. Pan Bóg będzie oce­niał czas i będzie oce­niał wysi­łek, któ­ry wkła­da­my w to, żeby rze­czy­wi­ście się zmie­nić i żyć po chrze­ści­jań­sku. Będzie liczył czas, któ­ry poświę­ci­li­śmy na wal­kę z róż­ny­mi grze­cha­mi i poku­sa­mi. Szcze­rą wal­kę. Bo może być tak, że do koń­ca swo­ich dni będzie­my wal­czyć z róż­ny­mi grze­cha­mi, z róż­ny­mi wada­mi i naszy­mi sła­bo­ścia­mi, i może nie­któ­rych nie uda nam się tak łatwo zwal­czyć; ale Pan Bóg będzie wte­dy oce­niał ten czas, któ­ry szcze­rze poświę­ci­łeś na to, aże­by się zmie­nić, aże­by się popra­wić. Będzie liczył two­je łzy, któ­re wyla­łeś nad swo­ją sła­bo­ścią. Bo św. Paweł mówi: „Ile­kroć upa­dam, tyle­kroć jestem moc­ny” — bo pozna­ję w moim życiu, w mojej duszy te miej­sca, któ­re są jesz­cze sła­be. A więc każ­dy upa­dek łączy się z grze­chem, łączy się ze sła­bo­ścią, łączy się z bólem, ale tak­że daje nam wska­zów­kę, gdzie jesz­cze jest sła­by punkt mojej duszy, gdzie jesz­cze jest sła­by punkt moje­go życia.